Historia

W całej historii Polski, nawet podczas poszczególnych faz rozbiorów, nie było momentu by Lubelszczyzna nie była częścią naszego kraju. Jedynie wschodnia część regionu, znajdująca się między Wieprzem a Bugiem, będąca częścią Grodów Czerwieńskich, stanowiła obszar spory pomiędzy Królestwem Polskim a Rusią.

W XIV wieku miały miejsce pierwsze lokacje miast. Prawa miejskie otrzymał wtedy Lublin – 15 sierpnia 1317 roku, oraz Chełm – 7 stycznia 1392 roku. Prawie 100 lat później, w roku 1474 za sprawą Kazimierza Jagiellończyka utworzone zostało województwo lubelskie, którego pierwszym wojewodą został Dobiesław Kmita. Ten sam król, w latach 1450-1454 wydał dokumenty pozwalające na podróże kupców pomiędzy Lwowem a Wrocławiem, z punktem pośrednim w Lublinie. Dzięki licznym jarmarkom, nasze miasto stało się niezwykle ważnym pośrednikiem wymiany dóbr.

Kolejnym ważnym historycznym punktem zwrotnym w rozwoju miasta stała się Unia Lubelska (1569 r.), od czasów której, Lublin stał się miejscem obrad sejmików, natomiast od momentu utworzenia Trybunału Koronnego w 1578 roku, został stolicą sądownictwa całej Małopolski. W czasach tych rozkwitły znamienite rody magnackie, takie jak Czartoryscy, Potoccy czy Zamoyscy. Przedstawiciel ostatniego z nich, Hetman Wielki Jan Zamoyski stworzył potężne miasto, niezdobytą fortecę – Zamość, który już 10 kwietnia 1580 roku otrzymał prawa miejskie, a wkrótce powstała w nim trzecia w Rzeczypospolitej uczelnia wyższa – Akademia Zamojska). Żyli i tworzyli wtedy wielcy poeci, znani i niezwykle cenieni do dziś w całej Polsce, któż nie znałby Mikołaja Reja czy Jana Kochanowskiego.

W XVI wieku nastąpił znaczny rozkwit społeczności żydowskiej, która przy północnym zboczu góry zamkowej wzniosła akademię talmudyczną wraz z murowaną synagogą Maharszala, nazwaną tak na cześć pierwszego rektora akademii Salomona Lurii, oraz szpitalem.

Począwszy od drugiej połowy XVII wieku, z powodu licznych, wyniszczających wojen, takich jak powstanie Chmielnickiego, wojna polsko-rosyjska, „potop” szwedzki, wojna północna i liczne pomniejsze najazdy, niemalże całkowicie zniszczona i złupiona Lubelszczyzna zaczęła przeżywać okres załamania gospodarczego.

Niedługo po odegraniu dużej roli w insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku, podczas ostatniego rozbioru Polski w 1795 roku, cały obszar dzisiejszego województwa lubelskiego dostał się pod panowanie Cesarstwa Austriackiego, otrzymując wtedy nazwę Galicja Zachodnia. Również podczas utworzenia Księstwa Warszawskiego, cała Lubelszczyzna, tak jak i dzisiaj, aż po rzekę Bug, nie przynależała do nikogo innego, jak do państwa Polskiego.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, którego granice wytyczone były rzekami Wisła i Bug, również od północy, nastąpił stopniowy rozwój obszaru za sprawą tworzenia ośrodków przemysłowych. Pod koniec II wojny światowej, podczas której Niemcy dokonali wielu wysiedleni lokalnej ludności min. z terenów Zamojszczyzny oraz wymordowali większość populacji żydowskiej, Lublin stał się tymczasową stolicą Polski przez 164 dni. Po wojnie nastąpiła ponowna odbudowa przemysłu, województwo lubelskie natomiast obejmowało dokładnie taki sam obszar, jak przed wojną – aż do roku 1975, gdy rozbito je na kilka pomniejszych województw. Stan taki trwał do roku 1999, kiedy to utworzono granice województwa takie, jakie znamy do dzisiaj.